Woman: เหนื่อยไหมแม่
Woman(NTV, 2013)
ซีรี่ส์ความยาวสิบเอ็ดตอนที่พูดถึงซิงเกิลมัม ที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทุกปีในญี่ปุ่น ผ่านตัวละคร โคฮารุ (รับบทโดย Mitsushima Hikari จาก Death Note, Ai no Mukidashi) ที่สามีเพิ่งเสียไปเพราะถูกรถไฟชน ทิ้งลูกสาวลูกชายเอาไว้อย่างละหนึ่งให้เธอต้องดูแล (แต่ดันไม่ได้ทิ้งเงินประกันเอาไว้ให้) ความลำบากลำบนระดับชีวิตเปลี่ยนจึงเกิดขึ้น จากแม่บ้านก็ต้องออกมาทำงาน ตอนเช้าก็กระเตงลูกออกมาขึ้นรถไฟ วิ่งไปส่งที่เนิร์สเซอรี เสร็จแล้วก็ต้องวิ่งไปเข้างานก่อนที่จะสาย ทำงานกะเดียวก็ไม่พอยาใส้ก็ต้องทำสองสามกะ มีภาระค่าเช่าบ้าน ค่าน้ำ ค่าไฟ จนหมุนเงินจะไม่ทัน มีตอนนึงโคฮารุพูดกับเพื่อนว่า "เงินมันจะไปพอได้ยังไง ในเมื่อค่าจ้างเธอชั่วโมงละ 900 เยน แต่ค่าเนิร์สเซอรีลูกชั่วโมงละ 800 เยน"
มันยังมีเคราะห์กรรมอื่นๆ อีก ทั้งการที่โคฮารุพบว่าตัวเองเป็นลูคิเมีย, การกลับไปหาแม่ที่ทิ้งเธอไปและไม่ได้ติดต่อกันมาเกือบยี่สิบปี, ปริศนาการตายของ ชิน (รับบทโดย Oguri Shun) สามีของเธอที่มันมีเรื่องมากกว่าแค่การโดนรถไฟชน, ลูกชายคนเล็กที่มีพัฒนาการด้านภาษาช้า ฯลฯ ทั้งหมดนี้มันรวมอยู่ในเรื่องเดียว เออ เรื่องเดียวนี่แหละ เครียดมั้ยล่ะ
ภาพจาก Mother (2010)
Woman มีกลิ่นคล้ายๆ ซีรี่ส์รุ่นพี่ที่ฉายไปเมื่อปี 2010 เรื่อง Mother ก็แหงแหละเพราะว่าผู้กำกับเป็นคนเดิม คือ Mizuta Nobuo และคนเขียนบทก็เป็น Sakamoto Yuji คนเดิมคนโปรดของเรา มนุษย์ในเรื่องที่ลุงแกเขียนจะไม่ดีไม่ชั่ว และมีปมโหดๆ ขับเคลื่อนชีวิตไปข้างหน้า ไดอาล็อกบางช่วงเยิ่นเย้อน่าเบื่อแต่มันจะเป็นประโยคธรรมดาที่คมคาย ตัวอย่างงานของแกก็อย่างเช่น Saikou no Rikon (2013), Mother (2010), Watashitachi no Kyokasho (2007), Top Caster (2006), Itoshi Kimi e (2004) ถือว่าแกเป็นคนเขียนบทมือรางวัลในวงการซีรี่ส์ญี่ปุ่นคนนึงเลย
ขณะที่ Mother พูดถึงความเสียศูนย์ของคนเป็นแม่ด้วยเหตุผลต่างกันไป Woman พูดถึงแม่เลี้ยงเดี่ยว หรือซิงเกิลมัม ที่มาจากความสมัครใจหรือไม่ก็ตาม บางคนโดนสามีทำร้ายจนต้องทิ้งครอบครัวและลูกไป, บางคนหย่ากันด้วยดี และสามีส่งเงินมาช่วยเลี้ยงลูก, บางคนสามีเสียชีวิตโดยไม่ทิ้งอะไรไว้ให้, บางคนยังไม่พร้อมที่จะทิ้งความก้าวหน้าในอาชีพการงานเพื่อมาเป็นแม่เต็มตัว และมันคงมีเหตุผลอีกร้อยแปดที่ทำให้ผู้หญิง หรือแม้แต่ผู้ชาย ต้องกลายมาเป็นพ่อ/แม่ เลี้ยงเดี่ยว ทุกเหตุผลนั้นไม่สามารถเอาความคิดชุดใดชุดหนึ่งไปตัดสินว่ามันผิดหรือถูก มันเป็นการตัดสินใจในระดับปัจเจกที่ต้องได้รับความเคารพ และในฐานะพลเมืองของสังคม เมื่อพวกเขาต้องการ ก็ต้องได้รับความช่วยเหลืออย่างเป็นธรรม
ในเรื่องมีการพูดถึงสวัสดิการช่วยเหลือซิงเกิลมัม ที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปีจากอัตราการหย่าร้างที่สูงขึ้น ซึ่งสวัสดิการที่ว่าก็ก่อให้เกิดข้อถกเถียงเหมือนกันว่าคนที่จะขอเงินช่วยเหลือนี้จะต้องมีความ "ลำบาก" ขนาดไหนถึงจะขอรับเงินได้ ฉากหนึ่งในละครทำให้เราเห็นว่า เมื่อใครเข้าไปขอรับเงินช่วยเหลือนี้ ก็จะถูกซักถามประวัติอย่างละเอียด ถูกตรวจสอบครอบครัว พ่อ แม่ ว่ายังอยู่หรือไม่ ถ้ายังอยู่ ทางหน่วยงานก็จะส่งจดหมายขอความช่วยเหลือไปยังครอบครัวก่อน มีการตรวจสอบจากคนรอบข้างผู้ขอเงิน ผู้หญิงคนหนึ่งถูกปฏิเสธการให้เงินช่วยเหลือเพียงเพราะเจ้าหน้าที่ไปสอบถามคนในชุมชนพบเห็นเธอไปซื้อดอกไม้เพื่อไปเยี่ยมหลุมศพแม่ แต่หากคิดในอีกแง่ เงินช่วยเหลือเหล่านั้นก็คือเงินภาษีของประชาชน มันควรถูกนำไปใช้ นำไปช่วยคนที่ต้องการมันจริงๆ ถึงต้องมีระบบตรวจสอบเข้มข้นขนาดนี้ จนเหมือนจะไปละเมิดสิทธิส่วนบุคคลของผู้ร้องขอเสียด้วยซ้ำ
ตอนแรกคิดว่าเรื่องนี้ต้องได้รางวัลเพียบแน่ๆ แต่พอเข้าไปดู อ้าว ไม่ได้รางวัลอะไรเลย สืบไปสืบมาก็อ๋อ ดันไปชนเจ้าพ่อ Hanzawa Naoki กับ Amachan เข้าไป จบเลย ไม่ได้รางวัลอะไรเลยจ้า แต่เรตติ้งถือว่าโอเค
สิ่งที่เหมือนกันของ Mother และ Woman คือการพยายามที่จะเสนอว่า แม่ ก็คือมนุษย์คนหนึ่ง ที่มีความรัก โลภ โกรธ หลง อยู่ในตัวเอง คนเมื่อเป็นแม่แล้วไม่อาจกลายเป็นอรหันต์ได้ในข้ามคืน และมันมีปัจจัยมากมายที่จะมาทำให้เธอเหล่านั้นเป็นแม่ที่ดี หรือไม่ดี ในสายตาคนอื่น ความรักที่มีต่อลูกมันจะเพียงพอไหมที่จะทำให้เราต้องเสียสละหลายๆ อย่างเพื่อรักษาความรักที่บริสุทธิ์นั้นเอาไว้ ถ้าเราเห็นแก่ตัวเราจะผิดไหม คนรอบข้างจะมองเรายังไง และถ้าเราเลือกที่จะเดินจากลูกไปเราต้องทุกข์ทรมานจากความเจ็บปวดแค่ไหน เหล่านี้ล้วนเป็นปัญหาที่ไม่มีคำตอบถูกหรือผิด เป็นเรื่องที่เถียงกันไปก็ไม่จบ แต่ในระหว่างทีเราเถียง หลายชีวิตได้เลือกทางเดินในแบบของพวกเขากันไปแล้ว
- อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับสวัสดิการความช่วยเหลือแม่เลี้ยงเดี่ยวในญี่ปุ่น http://japanfocus.org/-Fujiwara-Chisa/2623
